ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม หมายถึงสิ่งต่างๆ ที่อยู่รอบตัวเรา ทั้งสิ่งมีชีวิต และสิ่งไม่มีชีวิต สามารถเห็นได้ด้วยตาเปล่า และไม่สามารถเห็นได้ด้วยตาเปล่า รวมทั้งสิ่งที่เกิดขึ้นโดยธรรมชาติและสิ่งที่มนุษย์เป็นผู้สร้างขึ้น หรืออาจกล่าวได้ว่าสิ่งแวดล้อมประกอบด้วยทรัพยากรธรรมชาติและทรัพยากรที่มนุษย์สร้างขึ้นในช่วงเวลาใดเวลาหนึ่ง และสามารถนำมาเป็นปัจจัยเอื้อประโยชน์ในการดำรงชีวิต รวมถึงการผลิตสินค้าและบริการต่างๆ เพื่อสนองความต้องการของมนุษย์
ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมจะอยู่รวมกันเป็นกลุ่มคละกันไป โดยอยู่ร่วมกันอย่างมีโครงสร้าง เป็นระบบมีกฎเกณฑ์ หรือข้อบังคับที่ควบคุมกันเองตามธรรมชาติรวมทั้งที่มนุษย์กำหนดขึ้น การอยู่เป็นกลุ่มของสรรพสิ่งเหล่านี้ จะแสดงพฤติกรรมร่วมกันภายในขอบเขตและแสดงเอกลักษณ์ของกลุ่มออกมาอย่างชัดเจน กลุ่มของสรรพสิ่งเหล่านี้อาจเรียกว่า ระบบนิเวศ หรือระบบสิ่งแวดล้อมก็ได้
เมื่อมองลึกลงในรายละเอียด อาจอธิบายเพิ่มเติมได้ว่าระบบนิเวศเป็นความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตกับสิ่งมีชีวิตด้วยกัน และระหว่างสิ่งมีชีวิตกับสภาพแวดล้อมทางกายภาพ ได้แก่ แสงอาทิตย์ อากาศ น้ำ ดิน และแร่ธาตุต่างๆ ทั้งในชั้นดินและบรรยากาศ เพราะสิ่งมีชีวิตต้องอาศัยวัตถุดิบในการดำรงชีวิตอยู่เพื่อกันและกัน เป็น
วัฏจักรของการแลกเปลี่ยนหรือถ่ายทอดพลังงานและสารอาหารอย่างไม่จบสิ้น ภายใต้องค์ประกอบที่สำคัญ 4 ประเภท คือ
องค์ประกอบที่เป็นสารอินทรีย์และสารอนินทรีย์ชนิดต่างๆ ที่จำเป็นต่อการดำรงชีวิตของสิ่งมีชีวิตสาร
อนินทรีย์ ได้แก่ น้ำ ออกซิเจน แสง อุณหภูมิ คาร์บอนไดออกไซด์ และแร่ธาตุต่างๆ และสารอินทรีย์ ได้แก่ โปรตีน แป้ง ไขมัน
สิ่งมีชีวิตจำพวกพืช ตั้งแต่ขนาดเล็กมากจนไม่สามารถมองเห็นด้วยตาเปล่าได้ จนถึงไม้ยืนต้นขนาดใหญ่พืชเหล่านี้ทำหน้าที่นำพลังงานจากแสงแดดมาใช้ในการสังเคราะห์สารอนินทรีย์เข้าด้วยกันเพื่อผลิตสารอินทรีย์ขึ้นมา สิ่งมีชีวิตกลุ่มนี้เรียกว่า ผู้ผลิต
สิ่งมีชีวิตจำพวกสัตว์ อาจเป็นสัตว์ขนาดเล็กที่มองเห็นด้วยตาเปล่าเกือบไม่เห็น หรือสัตว์ทั่วไปที่ยังชีพด้วยการกินสัตว์อื่นเป็นอาหาร มีทั้งสัตว์ที่กินพืช สัตว์ที่กินสัตว์ และสัตว์ที่กินทั้งพืชและสัตว์ ทั้งหมดนี้เรียกว่า ผู้บริโภค ซึ่งมีอยู่หลายระดับ
สิ่งมีชีวิตที่ทำหน้าที่ย่อยสลายสารอินทรีย์จากสิ่งมีชีวิตที่ตายแล้ว ให้เปลี่ยนเป็นรูปของสารอนินทรีย์หรือแร่ธาตุต่างๆ กลับคืนสู่สภาพแวดล้อม เพื่อนำกลับมาใช้หมุนเวียนในระบบอีกครั้งหนึ่ง สิ่งมีชีวิตเหล่านี้เรียกว่า ผู้ย่อยสลาย
ในระบบนิเวศที่ใหญ่ที่สุดหรือที่เรียกว่า ชีวมณฑล จะประกอบด้วยระบบนิเวศขนาดเล็กและใหญ่อยู่จำนวนมาก ไม่ว่าจะเป็นระบบนิเวศป่าไม้ ระบบนิเวศ น้ำจืด แม้กระทั่งระบบนิเวศใต้ขอนไม้ผุและอื่นๆ โดยที่ทุกๆ ระบบนิเวศจะมีบทบาทและความสำคัญต่อระบบรวม ในลักษณ์ของการปฏิสัมพันธ์ต่อกัน พึ่งพาอาศัยกันและไม่ส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศอื่นๆ ลักษณะนี้จัดว่าเป็นระบบนิเวศที่มีโครงสร้างและทำหน้าที่ของตนเอง